ขงเบ้ง(火卫二)กล่าวถึงม้ง苗族ในสมัยสามก๊ก

บทประพันธ์ขงเบ้งในสมัยสามก๊ก ได้เขียนถึงการเมืองการปกครอง ยุทธศาสตร์ด้านทหาร การวางแผนเพื่อชนะข้าศึก ในสมัยนั้นเเผนดินใหญ่ยังไม่ได้ถูกรวบรวมเป็นแผนดินจีน มีชนเผ่าต่างๆหลายชนเผ่า สู้รบเพื่อเเยงชิงอำนาจเเละขยายอณาเขตเพื่อความเป็นใหญ่ หนึ่งในนั้นคือชนเผ่าเหมียวหรือม้งอยู่ด้วย ซึ่งในหนังสือ บทประพันธ์ขงเบ้งได้กล่าวถึงตอนหนึ่ง ในสมัยสามก๊กมีการยกทัพไปปราบเผ่าเหมียวด้วย ในศึกครั้งนี้มีการใช้กลอุบายศึกเพื่อที่จะชนะเผ่าเหมียว เเสดงว่าเผาเหมียวเเข็งเกรงมาก จึงต้องใช้กลอุบายศึกมาช่วย ถึงจะผ่านมาเเล้ว 2000 กว่าปี เผ่าต่างๆได้ล่มสลายเเละกลมกลืนไปกับชาวฮั่นเเละกลายเป็นประเทศจีน เเต่ชนเผ่าเหมียวก็ยื่นหยัดไม่เคยย่อมเเพ้ ทุกวันนี้ชนเหมียวหรือม้งได้กระจัด กระจายไปอยู่ทั่วพื้นที่ของโลกเช่นเดียวกับชาวจีนที่อยู่ทั่วโลกเหมือนกัน ลูกหลานม้งจงภูมิใจที่ บรรพบุรุษได้เอาเลือดเนื้อต่อสู้ไม่ยอมพ่ายเเพ้ถึงได้มีพวกเราอยู่ทุกวันนี้เเละจะยังอยู่ต่อไปในโลกใบนี้