วันอาทิตย์ที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563

KEEB KWM HMOOB

     Keeb kwm hmoob Yav puag thaum ub/ Ua ntej suav teb
         yog koj mus nyeem rau cov phau ntawv hais tsog hmoob lub neej thaum ntuj tsim teb raug (Origin of the hmong) tej thaum koj yuav to taub zoo tsog hmoob,tsis tas li ntawv, yog koj yog ib tug uas paub kev cai hmoob, xws li kab tshoob ke kos , zaj qeej qhuab ke rau ib tus tuag, hais kwv txhiaj thiab lwm yam koj twb yeej paub zoo tias hmoob los qhov twg los lawm. Vim nyob rau hauv hmoob tej txuj ci yeej muaj hais nyob ntau heev txog qhov hmoob tshwm sim los.
Cov tub txawj ntsetshawb nrhiav sau tseg tau tias tib neeg xub' tshim sim timMiddle East los.Tom qab "The Ice Age" ze li 5000 xyoo ua ntej Yesxus yug, tib neeg mam khiav tawm tiv mus thoob ntiaj teb. Vim yog lub sib hawm no, neeg coob zuj zus thiab kev tsis sib haum xeeb loj ntau zuj zus tuaj. tsis tas li ntawv , lawv tua tsiaj noj thiab de nplooj xyoob nplooj ntoos noj xwb .tej no lo kuj tas zij zus lawm thiab.Yog li ntawv thiaj tau tawm mus rau tej uas muaj khoom noj.
Keith Quincy phau ntawv "History of a people" sau txog tias hhmoob tshwm sim tim Middle East los. Raws li nws sau tseg, Svina uas yog tus neeg fab kis tau tshawb nrhiav txog hmoob thiab nws hais li nram no. Savina ntseeg tau hais tias Hmoob tsis yog tshwm pes suav teb los. tias sis tshwm sim tim Middle east los, Vim yog muaj ntau yam taw tias hmoob los tim los, Svina tias hmoob  yuav tsum tshwm sim tim Middle east los vim hmoob cov poj suab yawg saub muaj plaub hau daj, qhov muag xiav, thiab daim tawv (skin) zoo li cov neeg nyob tiv. Keeb kwm suav kuj sau tseg tias thaum ub hmoob tej pog suab yawg saub, pog koob yawg koob, yeej muaj plaub hau daj thiab daim tawv dawb tiag. Niaj hnub  nim no, peb hmoob tseem muaj cov plaub daj, tawv dawb, thiab qhov mua xiav thiab.Ib qho uas tsis tshuav cov hmoob zoo li nontau lawm mas yog thaum hmoob los txog av loj( sua teb ) es suav thiab hmoob sib tua. Hmoob xwb rog ces suav muab cov hmoob no tua tuas tas lawm. Suav tseem loj xov nrhiav txhua tus me nyuam tub hmoob tua tsuav noob qaus luaj taum pauv xwb.
           Ib qho ntxiv uas Svina ntseeg tias Hmoob los tim Middle east los mas yog Hmoob cov dab neeg. Hmoo muaj zaj dab neeg dej nyab ntiaj teb ib yam li cov neeg tim thiab (Noah of art). tsis tas li ntawv, Hmoob zaj qhuab ke thaum ib tus neeg tuag yeej piav txog lub teb chaws no',muaj daus muaj te, thiab nyob ntuj teb kev dav mam mus txog.
           Svina tseem pom tias Hmoob tej me nyuam ua si xws li tsiv nraim, tua mov npis, ntaus toj lub, thiab noj mov xiv diav li cov me nyuam tim thiab. Nws hais ntxiv tias, Suav cov me nyuam tsis xiv diav noj mov lawv xiv rawg xwb thiab lawv ua si txawv Hmoob cov.
            Cov tub txawj ntse nrhiav tib neeg ntiaj teb txuj ci pom tau tias hmoob cov paj ntaub (The shape) zoo li cov nyob tim Middle east thiab.Lawv hias tias cov (shape, rectangle, dimond, etc ) no yeej xub tawm tim los tiag.
            Yog vim hmoob muaj ntau yam zoo li cov neeg tiv, Svina thiaj ntsees tias hmoob lub hauv paus (Origin) yuav tsum tshwm sim tiv los xwb. Qhov tseem ceeb tshaj uas nws tias Hmoob tsis yog tshwm sim pes suav teb los mas yogvim  Hmoob coj kev ua neeb ua yaig. Tub txawj ntse yeej paub meej' tias kev ua neeb ua yaig tshwm sim pes seberia los.Yog li no, savina ntseeg tias Hmoob yog ib pab neeg ntawm cov uas nyob tim middle east es tshim tawm mus rau Sebilia tom qab ze 5000 BC. thaum los nyob pev ntev, Hmoob mam tsiv nqes los Suav teb vim kev raws tsiaj tua thiab kev nrhiav teb chaws sov nyob.      
  Keeb kwm hmoob nyob suav teb (Txiv yawg)
              Raws li phau ntawv Haiv Hmoob liv xwm sau los ntawm vwj zoov tsheej hmoob pib muaj keebkwm nrog suav ze rau xyoo 3,000 Bc. Vwj zoov tsheej yog ib tus hmoob, nws ua xib hwb qhia ntawv , thiab nws yog tug paub txog Hmoob kwwb kwm zoo tshaj li lwm tus hmoob raws li Ywj pheej xyooj hmoob ABC,MN hais. Keith Quincy (History of a pheeple) los kuj sau hais tias hmoob los txog suav teb ze rau xyoo 3,000 BCno thiab.
               Hmoob los txog suav teb ze rau xyoo 3,000 BC ua ntej Yes xus yug los. Hmoob los mus ua neej, muaj zej muaj zos nyob ntawm tus dej daj(Yellow river) ze rau ntawm ib lub pas ntsev. hmoob los mus tsim muaj lub teb chaws hu ua Cuaj lig ntuj. 9 lig ntuj yog peb pab neeg los sib koom ua ke. lub tswv yim no los yog los sib kom neeg coob, koom tswv yim, koom kev tse kom muaj kev vam meej loj mus.
              Hmoob thawj tus huab tais hu ua Txiv yawg (Chi you) Raws li Vwj zoov tsheejtshawb nrhiav, Suav tej keeb kwm sau tseg tias Txiv yawg yog ib tus neeg muaj hwj huaj peev xwm zoo. Nws txawj ntsuam hnub qub, ntsuas huab cua, txawj hu huab cua kom los nag, txawj tsim cuab yeej sib tua, txawj nchuav tooj nchuav hlau los txua ntaj, hmuv thiab txawj txua neev. tsis tas li ntawv, nws tseem txawj tsim kev teev hawm, xws li kev hawm poj koob yawg koob thiab kev ua neeb ua yaig. Ntxiv mus Hmoob tseem txawj ua liaj ua teb, ua qoob ua loo noj. Vwj zoov tsheej ntseeg tau tias Hmoob yog thawj pab neeg uas txawj thiab tau cog qoob loo nyob rau hauv Suav daim av.
              Lub caij Cuaj lig ntuj no kuj muaj Suav nyob ze rau Hmoob thiab. Yeem Tim thiab Faj Tim yog Suav ob tus thawj coj. Yeeb Tim thiab Faj Tim lawv koom siab tuaj tua Txiv yawg lawv vim Txiv yawg lawv vaj teb av zoo. Txiv yawg ntsuj rog no (The battle of Chi you) muaj tshwm ze rau xyoo 3,000 BC ua ntej Yexus yug los lawm. Txiv yawg nrog fab Tim lawv sib tua tau ntau cuam. Zaum tws los Txiv Yawg yeej xwb, tiam sis zaum uas Txiv Yawg swb mas yog vim Faj tim tau hu thov Nkauj Paig uas yog ib tus ntxhais qaum ntujlos sau cua sau nag thiab ua rau lub ntiaj teb qhuav tau ntau xyoo. Qhov no ua rau Txiv Yawg cov pej xeem cog tsis tau qoob loo thiab tau tshaib plab, tsis muaj noj mua haus. Vim li no thaum kawg Txiv Yawg thiaj tau swb rog rau Faj Tim lawm, thiab muab Txiv Yawg ntes coj mus tua rau hauv ntsuj rog theeb luj lub zos Tsuab luj ua zaum kawg lawm.
              Thaum Txiv Yawg tuag tas, kev sib ntxub ntawm hmoob thiab Suav thiaj li pib muaj haj yam loj zuj zus.

























ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น